زعفران ادویه ای گران قیمت می باشد که از گل Crocus sativus گرفته شده و معمولا با عنوان "crocus زعفران" شناخته می شود که عمدتا به عنوان چاشنی و رنگ آمیزی در مواد غذایی جمع آوری و خشک می شود. این ادویه به ادویه آفتاب نیز معروف است و این لقب نه تنها به دلیل رنگ زعفران بلکه به دلیل درخشان شدن آن در هنگام رنگ دهی نیز می باشد.
اعتقاد بر این است که منشا زعفران ایران است اما با این حال ، یونان نیز به عنوان منطقه اصلی منشاء این گیاه شناخته شده است. در قرن بیست و یکم ، ایران حدود 90% از کل زعفران جهان را تولید می کند. به همین دلیل زعفران گرانترین ادویه در جهان محسوب می شود.
برای تولید یک گرم زعفران به 75000 شکوفه زعفران نیاز است و از آنجا که کشت و برداشت زعفران انجام می شود به نیروی کار بیشتری در برداشت نیاز است، زعفران یکی از گران ترین ادویه های دنیا به حساب می آید. در واقع روش برداشت سخت آن تولید را پرهزینه می کند.
عطر و طعم زعفران مانند یدوفرم یا یونجه مانند حاصل از گیاهان فیتوشیمیایی پیکروکروسین و سافرانال است. این ماده همچنین حاوی رنگدانه کاروتنوئید ، کروسین است که رنگی طلایی زرد پر رنگ و لعابی را از خود منتشر می کند.

- اثرات زعفران
زعفران حاوی مواد شیمیایی است که باعث تغییر خلق و خوی سلول های سرطانی می شود ، تورم را کاهش می دهد و مانند آنتی اکسیدان ها عمل می کند. همچنین زعفران در درمان افسردگی و بیماری آلزایمر نیز استفاده می شود. در واقع زعفران به اندازه مصرف یک داروی ضد افسردگی مانند فلوکستین ، ایمی پرامین یا سیتالوپرام موثر است. زنان از زعفران برای رفع گرفتگی قاعدگی و سندرم قبل از قاعدگی (PMS) استفاده می کنند. برخی تحقیقات نشان می دهد که مصرف عصاره زعفران علائم PMS را بعد از دو دوره قاعدگی بهبود می بخشد. در مردان نیز زعفران در درمان ارگاسم زودرس و ناباروری موثر است.

- یک آنتی اکسیدان قدرتمند
زعفران حاوی انواع چشمگیر ترکیبات گیاهی است که به عنوان آنتی اکسیدان ها عمل می کنند - مولکول هایی که سلول های شما را در برابر رادیکال های آزاد و استرس اکسیداتیو محافظت می کنند. کروسین و کروستین رنگدانه های کاروتنوئیدی هستند و مسئول رنگ قرمز زعفران هستند. هر دو ترکیب دارای خاصیت ضد افسردگی ، از سلولهای مغزی در برابر صدمات پیشرونده ، بهبود التهاب ، کاهش اشتها و کاهش وزن کمک می کنند. سرانجام ، کائمپرفول در گلبرگهای گل زعفران یافت می شود. این ترکیب با فواید سلامتی مانند کاهش التهاب ، خاصیت ضد سرطان و فعالیت ضد افسردگی مرتبط بوده است.

- تقویت میل جنسی
زعفران دارای خاصیت Aphrodisiacs می باشد که به مواد غذایی یا مکمل هایی گفته می شود که به تقویت میل جنسی شما کمک می کنند. مصرف 30 میلی گرم زعفران روزانه در طی چهار هفته ، عملکرد نعوظ را بیش از یک دارونما در مردان با اختلال نعوظ مرتبط با ضدافسردگی بهبود می بخشد. در خانمهایی که تمایل جنسی کم به دلیل مصرف داروهای ضد افسردگی دارند ، 30 میلی گرم زعفران روزانه در طی چهار هفته ، درد ناشی از رابطه جنسی و افزایش میل جنسی و روانکاری را کاهش می دهد.

- کاهش وزن
زعفران با مهار اشتها باعث جلوگیری از خوردن تنقلات می شود. در یک مطالعه هشت هفته ای ، زنانی که از مکمل های زعفران استفاده کردند به طور قابل توجهی کمتر از آن دیگر زنان با کاهش وزن روبرو بودند. مصرف مکمل عصاره زعفران به کاهش قابل توجهی در کاهش اشتها ، شاخص توده بدنی (BMI) ، دور کمر و کل توده چربی کمک می کند.

- سلامت قلب
خاصیت آنتی اکسیدانی زعفران باعث کاهش کلسترول خون و جلوگیری از گرفتگی رگ های خونی و شریان ها می شود و در نتیجه خطر ابتلا به بیماری های قلبی و سکته جلوگیری می کند.

- دیگر خواص زعفران بر سلامتی
زعفران قند خون را کاهش داده و حساسیت به انسولین را افزایش دهد. علاوه بر این این ادویه پرخاصیت بینایی در بزرگسالان مبتلا به دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD) را بهبود می بخشد: همچنین خواص آنتی اکسیدانی زعفران باعث افزایش شناخت در بزرگسالان مبتلا به آلزایمر می شود.

- نحوه مصرف
زعفران دارای طعم و عطر لطیف است که در دوزهای کوچک به خوبی با غذاهای معطر مانند پلو، خورش و سایر انواع غذا ترکیب می شود.
بهترین راه برای رنگ دهی بیشتر و طعم بی نظیر زعفران خیساندن آن در آب گرم اما نه جوش است. سپس بهتر است آن در مجاورت گرما قرار دهید تا دم بکشد تا به یک طعم عمیق و غنی برسید. همچنین می توانید از یک تکه یخ برای رنگ دهی بیشتر زعفران استفاده کنید.
زعفران در بیشتر بازارهای تخصصی به راحتی قابل تهیه است و می توان آن را به صورت رشته ای یا به صورت پودری خریداری کنید. با این حال ، بهتر است رشته ای آن را بخرید زیرا آنها تطبیق پذیری بیشتری داشته و می توانید با ساییدن آن استفاده بهینه تری از زعفران داشته باشید.
اگرچه زعفران گرانترین ادویه در جهان است اما مقدار کمی از آن کافی است تا شما آن را به غذای خود اضافه کرد و از عطر، طعم و رنگ آن لذت ببرید. زعفران دارای طعم و عطر لطیفی است که باعث می شود اضافه کردن آن به برنامه غذایی شما آسان شود.