ارده یا همان Tahini نوعی چاشنی خمیری شکل با بافت نرم است که از دانه های کنجد حلبی یا نان تست تهیه شده است که در بسیاری از غذاهای شیرین مدیترانه و خاورمیانه اصلی، قفقاز جنوبی و همچنین بخش هایی از شمال آفریقامورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه طبیعی و فاقد گلوتن است، طعم مغذی دارد و تهیه آن ساده است. دانه کنجد حلبی همان چیزی است که در بیشتر فروشگاه ها مشاهده کرده اید.
این چاشنی به خودی خود طعمی گس داشته و به عنوان شیرینی یا به عنوان یک ماده اصلی در هوموس ، بابا غانوش و حلوا سرو می شود. همچنین شما می توانید آن را با عسل ترکیب کرده و به عنوان یک صبحانه مقوی میل کنید.

- نحوه آماده سازی
همانطور که گفتیم ارده از دانه های کنجد ساخته شده است که در آب خیس شده و سپس خرد می شوند تا سبوس را از هسته جدا کنند. دانه های خرد شده در آب نمک خیس شده و باعث شناور شدن سبوس می شوند. هسته های شناور از سطح پوست ، خراشیده شده و خمیر می شوند تا یک خمیر روغنی بدست بیاید. همچنین می توان آن را با دانه های نان تست نیز تهیه کرد. به دلیل خام بودن دانه های کنجد بعضا به عنوان یک محصول غذایی ارگانیک فروخته می شود. علاوه بر این به دلیل داشتن روغن بالای ارده، برخی از تولیدکنندگان برای جلوگیری از خرابی و هدر رفتن روغن توصیه می کنند آن را در یخچال نگهداری کنید. البته این کار ممکن است ارده را کمی چسبناک تر کند و سرو آن سخت شود به همین دلیل می توان آن را در دمای اتاق نیز نگهداری کرد.

- ارده در ایران
در فارسی به این چاشنی خمیری شکل ارده گفته می شود. در ایران از آن برای تهیه حلوا ارده استفاده می شود که این حلوا از ارده ، شکر ، سفیده تخم مرغ و سایر مواد ساخته شده است. همچنین در هنگام صبحانه ، معمولاً همراه با یک ماده شیرین مانند شیره انگور ، شیره خرما ، عسل ، مربا و غیره خورده می شود که بسیار مقوی است. ارده و حلوا ارده از جمله سوغات های معروف شهرهای یزد و اردکان هستند.

- ارده در کشورهای مختلف
در ارمنستان از ارده به عنوان سس در سرو لاهاجون استفاده می شود. در یونان نیز روی نان اسپری کرده یا به تنهایی استفاده می شود، البته در ترکیب با عسل یا مربامحبوبیت بیشتری دارد. کوزه های ارده آماده با عسل یا کاکائو در راهروهای مواد غذایی صبحانه سوپرمارکت های یونان موجود است. در ترکیه ، ارده با ملاس مخلوط می شود که اغلب به عنوان یک وعده صبحانه یا بعد از غذا به عنوان شیرینی مخصوص نان سرو می شود. در عراق ، ارده به عنوان راشی معروف است و با شربت خرما مخلوط می شود و به عنوان یک دسر شیرین که معمولاً با نان خورده می شود.
در اسرائیل ارده به عنوان یک ماده غذایی اصلی است. این چاشنی در بسیاری از غذاها مانند فلافل ، گوشت گریل و شارماا مخلوط شده در اورشلیم مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین از آن به عنوان سس گوشت و ماهی استفاده می شود.
سس های مورد استفاده در ارده در رستوران های خاورمیانه به عنوان یک غذای جانبی یا به عنوان یک خوراکی معمولی که معمولاً شامل آب لیمو، نمک و سیر بوده و با آب آن رقیق می شود، رایج است. هوموس از نخود پخته شده همراه با ارده، روغن زیتون ، آب لیمو ، نمک و سیر مخلوط می شود ، تهیه می شود. سس ارده محبوب ترین غذای گوشت و سبزیجات در غذاهای خاورمیانه است.

- مواد مغذی
ارده سرشار از چربی های سالم ، ویتامین ها و مواد معدنی است. در حقیقت ، فقط 1 قاشق غذاخوری ارده بیش از 10% از ارزش روزانه برخی از مواد مغذی فراهم می کند. علاوه بر این شامل 90 کالری، 3 گرم پروتئین، 8 گرم چربی، 3 گرم کربوهیدرات و 1 گرم فیبر می باشد. همچنین ارده منبع عالی فسفر و منگنز است که هر دو در سلامت استخوان ها نقش اساسی دارند. همچنین از نظر میزان تیامین (ویتامین B1) و ویتامین B6 که برای تولید انرژی بسیار مهم هستندبسیار غنی است.
علاوه بر این ، حدود 50٪ چربی موجود در ارده از نوع اسیدهای چرب اشباع نشده می باشد که خاصیت ضد التهابی دارند و با کاهش خطر ابتلا به بیماری مزمن مرتبط هستند.

- خواص ارده
- سرشار از آنتی اکسیدان ها
ارده حاوی آنتی اکسیدان هایی به نام lignans است ، که به جلوگیری از آسیب رادیکال آزاد در بدن شما کمک می کند که خطر ابتلا به بیماری را کاهش می دهد. رادیکال های آزاد ترکیبات ناپایدار هستند که در صورت وجود سطح بالایی در بدن شما ، آنها می توانند به بافت ها آسیب رسانده و در ایجاد بیماری هایی مانند دیابت نوع 2 ، بیماری های قلبی و برخی سرطان ها نقش داشته باشند.

- کاهش خطر ابتلا به بیماری
مصرف دانه کنجد ممکن است خطر ابتلا به شرایط خاصی مانند دیابت نوع 2 و بیماری های قلبی را کاهش دهد. انجام این کار همچنین عوامل خطر بیماری قلبی ، از جمله کلسترول بالا و میزان تری گلیسیرید را کاهش می دهد.علاوه بر این ، رژیم های غذایی سرشار از چربیهای اشباع نشده با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 مرتبط هستند. دانه های کنجد به دلیل داشتن آنتی اکسیدان های قدرتمند موجود در آن دارای خاصیت ضد باکتریایی نیز هستند.

- ضد التهاب
برخی از ترکیبات موجود در ارده بسیار ضد التهابی هستند. مطالعات نشان داده اند که کنجد و سایر آنتی اکسیدان های بذر کنجد ممکن است التهاب و درد ناشی از آسیب ، بیماری ریه و آرتریت روماتوئید را کاهش دهند. ارده حاوی این آنتی اکسیدان های قدرتمند است ، اما در مقادیر بسیار کمتری.

- تقویت سیستم عصبی مرکزی
ارده حاوی ترکیباتی است که سلامت مغز را بهبود بخشیده و خطر ابتلا به بیماریهای عصبی مانند زوال عقل را کاهش دهد. اجزای دانه کنجد برای محافظت از مغز و سلول های عصبی انسان از آسیب رادیکال آزاد می شود. آنتی اکسیدان های دانه کنجد می توانند از سد خونی مغزی عبور کنند ، به این معنی که آنها می توانند جریان خون شما را ترک کرده و به طور مستقیم بر سیستم عصبی مرکزی و مغز شما تأثیر بگذارند. همچنین به جلوگیری از ایجاد پلاک های بتا آمیلوئید در مغز که این ویژگی بیماری آلزایمر است کمک می کند.

- ضد سرطان
آنتی اکسیدان های بذر کنجد باعث مرگ سلولهای سرطانی روده بزرگ ، ریه ، کبد و پستان می شوند. دو آنتی اکسیدان اصلی دانه کنجدمرگ سلولهای سرطانی را افزایش داده و سرعت رشد تومور را کند می کند. علاوه بر این ، تصور می شود آنها بدن شما را از آسیب رادیکال آزاد محافظت می کنند ، که ممکن است خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد.

- محافظت از عملکرد کبد و کلیه
ارده حاوی ترکیباتی است که ممکن است به محافظت از کبد و کلیه ها از آسیب منجر شود. این ارگان ها وظیفه دفع سموم و مواد زاید از بدن شما را دارند. از این گذشته مصرف دانه کنجد عملکرد کبد را بهتر می کند که باعث افزایش چربی سوزی و کاهش تولید چربی در کبد می شود و از این طریق خطر ابتلا به بیماری کبد چرب کاهش می یابد.