شاتوت (شاه توت) یا توت سیاه گونه ای از گیاهان گلدار از خانواده توت سانان Moraceae، بومی جنوب غربی آسیا و شبه جزیره ایبری است که کشت آن به زمان زیادی نیاز دارد. درخت شاه‌توت با بلندی حدود ۹ متر از سایر درختان کوتاهتر بوده و گاه در حد یک بوته باقی می ماند. با این وجود این درخت عمری طولانی داشته و حتی تا چند صد سال میوه می دهد. میوه خوراکی این درخت با رنگ بنفش تیره یا ارغوانی و اندازه 2-3 سانتی متر، بسیار خوش طعم، ترش و آبدار است.

- ارزش غذایی
شاتوت‌ بسیار کم کالری و سرشار از آنتی اکسیدان، فیبر، ویتامین های C و A و E، گلوکز، مواد قندی و املاح معدنی و تانن است. همچنین این میوه منبع غنی از آهن می باشد که به ندرت در دیگر انواع توت‌ یافت می‌شود. این میوه را از نظر مواد معدنی می توان سرشار از پتاسیم، منگنز و منیزیم دانست. پتاسیم بخش مهمی از سلول و مایعات بدن است که میزان ضربان قلب و فشار خون را کنترل می‌کند. شاتوت دارای مقدار فراوانی ویتامین B کمپلکس از گروه ویتامین‌ها و نیز ویتامین K است.

- موارد مصرف
شاتوت را می توان به صورت خام و یا پخته شده در تهیه انواع مربا، مارمالاد و شربت و تزیین انواع کیک، دسر، بستنی و ... استفاده کرد. مربای شاتوت از جمله مربای خوش طعم و لوکس محسوب می شود که قطعا از طعم منحصربفرد آن لذت خواهید برد. همچنین شربت شاتوت به همراه آب سرد، یک نوشیدنی خنک و دلچسب در روزهای گرم تابستان محسوب می شود.

- خواص شاتوت
1. کاهش وزن
شاتوت حاوی مقدار زیادی فیبر رژیمی است که به تسکین یبوست, نفخ شکم و گرفتگی عضلات کم کمک کرده و در کاهش وزن موثر می باشد. بنابراین افرادی که دارای رژیم غذایی هستند می توانند این میوه کم کالری و پرخاصیت در برنامه غذایی خود جای دهند.

2. کاهش کلسترول و قند خون
شاتوت در کاهش کلسترول بد خون موثر بوده و از بروز مشکلات قلبی و عروقی پیشگیری می کند. همچنین فلاونوئید موجود در شاتوت مانند داروهای مورد استفاده در درمان دیابت نوع 1 عمل کرده و به تنظیم قند خون کمک می‌کند.

3. بهبود گردش خون
شاتوت به دلیل وجود رزوراترول در برگ‌ها و میوه خود، جریان خون در بدن را تسریع و بهبود میبخشد. تسریع گردش خون باعث می شود مواد مغذی و اکسیژن به خوبی توسط بدن دریافت شده و به بهبود عملکرد بدن و ترمیم پوست نیز کمک می‌کند.

4. رفع کم خونی و سلامت قلب
کم‌خونی معمولا وضعیتی است که در آن میزان هموگلوبین فرد در خون کاهش یافته بنابراین اکسیژن کافی به بافت‌های بدن منتقل نمی شود. شاتوت از جمله میوه های سرشار از آهن می باشد که در درمان کم خونی موثر بوده و علایم آن را از قبیل خستگی و سرگیجه را درمان می کند. همچنین با بهبود گردش خون از حملات قلبی جلوگیری کرده و باعث سلامت قلب می شود.

5. ضد سرطان
ترکیبات آنتی اکسیدانی شاتوت از جمله لوتئین، بتاکاروتن، زئازانتین و آلفاکاروتن بدن در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند و از بروز سرطان و رشد سلول های سرطانی جلوگیری می کند.

6. تقویت سیستم ایمنی بدن
شاتوت یکی منبع خوب از ویتامین C و فلاونوئیدهاست که در مبارزه با انواع ویروس و باکتری به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند. در واقع این عمل را با با فعال کردن ماکروفاژها از طریق آلکالوئیدهای موجود در شاتوت انجام می دهد.

7. مبارزه با علائم پیری و رشد مو
شاتوت حاوی ماده ای به رزوراترول می باشد که این ماده خواص ضد التهابی داشته و پوست را در برابر اشعه های مضر uv محافظت می کند. همچنین دارای انواع ویتامین C،A و E است که با چین و چروک پوست مبارزه می کنند. همچنین آب شاتوت به دلیل وجود ویتامین C رشد مو را افزایش داده و رنگ طبیعی مو را حفظ می کند.

- موارد منع مصرف شاتوت
از آنجا که شاتوت پتاسیم بالایی دارد به بیماران کلیوی توصیه نمی شود زیرا ممکن است باعث اختلال در عملکرد کلیه شود. از طرف دیگر با وجود اینکه شاتوت خواص زیادی برای پوست به همراه دارد اما تحقیقات نشان داده است که محصولات مراقبت از پوست حاوی عصاره شاتوت دارای آربوتین است که می‌تواند باعث سرطان پوست شود. بنابراین بهتر است از این میوه به صورت طبیعی و در حد تعادل استفاده کنید.
همچنین این میوه حساسیت زا بوده و می تواند با واکنش های آلرژیک باعث بروز علائمی همچون جوش, خارش و ورم پوستی شود. بنابراین بهتر است زنان باردار و شیرده قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنند.